Çeşitli rug pull*, dolandırıcılık ve başka kötü niyetli faaliyetler arasında, her geçen gün daha fazla kişi dijital sanat görüntülerine ‘yatırım yapmaktan’ geri adım atmaya çalışıyor. Dolayısıyla, abartılmış NFT balonunun en azından bir kısmı sönmüş gibi görünüyor.
Rug pull: Kripto para geliştiricilerinin, projelerinin değerini yükselttikten sonra alım satım işlemlerine son verip tüm fonlarını çekerek, elde ettikleri parayla kaçtığı bir tür dolandırıcılık yöntemi.
Ancak buna rağmen, çoğu kişi hala NFT’leri gelecek olarak görüyor. Bunu savunanlar arasındaki yaygın görüş ise, henüz ana akımın bunu benimsemesi adına sürecin çok başında olduğumuz yönünde. Mevcut yatırımcıların avantajlı durumda olduğu bir gerçek ve yakında herkes dijital ürünler alıp satmaya başlayacak. Bir açıdan bakıldığında ne kadar ikna edici olsa ve yakında dijital ürünlerin ticaretinde artış görmemiz kaçınılmaz görünse de, bu sanal ürünlerin bir dönemin popüler Şıpsevdi sakızı karikatürlerinin modern versiyonuna eşdeğer olup olmadığını ilerleyen zamanda göreceğiz.
Beğenip beğenmemen sana kalmış fakat, The Financial Times gazetesinin Meta’nın NFT alım, satım ve görüntüleme planlarını açıklamak üzere olduğunu öne süren yeni raporuyla, NFT’ler başka bir destek almaya hazırlanıyor.
Financial Times’a göre;
“Geçtiğimiz hafta şirket içinde paylaşılan bir nota göre Meta, mayıs ortasında NFT’ler göndermek ve paylaşmak için Facebook’ta bir pilot uygulama başlatmayı planlıyor. NFT sahipliğine ve bu jargonda yaratma anlamında kullanılan para basmaya (minting) dayalı Facebook gruplarına üye olmaya izin verecek özelliğin test edilmesi ise bu pilot uygulamayı “hızlı bir şekilde takip edecek”. Facebook’un yorum yapmaktan kaçındığı başka bir şirket içi belgeye göre, gelecekte NFT’ler üzerinden “ücretler ve/veya reklamlar” yoluyla para kazanılabilir.”
Twitter ve NFT Adımları
Twitter’ın, ödeme yapan Twitter Blue aboneleri için kullanıma sunduğu, yeni ve entegre edilmiş bir görüntüleme formatıyla NFT profil fotoğraflarını dahil etme trendini takip eden Meta, kendi NFT ekosistemini kurmaya yakın görünüyor.
Meta’dan NFT Hamlesi
Görünüşe göre Facebook, kendini NFT’ye adamış toplulukların işini kolaylaştırmak ve belirli NFT sahipleri ve tartışmaları için bir varış noktası haline gelmek istiyor. Şu anda çoğu NFT topluluğu, beyaz listeye alınma (whitelisting) ve diğer öğelerin de gerçekleştiği Discord’da barındırılıyor. Ama belki de Facebook, bunun için yeni bir üs haline dönüşebilir. Buradaki bağlantılarının bir kısmını, Facebook’un ölçeğiyle uyumlu bir şekilde özelleşmiş ve entegre edilmiş NFT tartışmaları ve toplulukları özellikleriyle uygulamalarına taşıyarak, NFT projeleri için ilgi çekici bir cazibesi noktası haline gelebilir.
Yine de, yukarıda belirtilen dolandırıcılık ve bu alandaki şüpheli faaliyetler göz önüne alındığında, Meta’nın NFT trendine daha fazla dahil olmasının iyi bir fikir olduğundan pek de emin değiliz. Her geçen gün, bilgisayar korsanlığı ve aldatma yoluyla milyonlarca doların kaybolduğuna dair raporlar çıkıyor. Bunlar her ne kadar NFT sisteminin tamamını temsil etmese de, özellikle mağdurlara sunulan düzenleme ve yasal başvuru eksikliği göz önüne alındığında, bu unsurun ne olursa olsun endişe verici olduğu gerçeği değişmiyor.
Belki de Meta, NFT’lerin yeni bir dijital ekonominin bel kemiğini oluşturacağı geleceğe bakıyor olabilir.
Meta’nın nihai amacı ise, her şeyin mümkün olduğu ve Zuckerberg ve ekibine musallat olabilecek kötü hiçbir şeyin olmadığı metaverse içinde e-ticareti teşvik etmek. Bu senaryoda, NFT’lerin sadece profil fotoğrafları olarak değil, aynı zamanda avatar kıyafetleri, markaların dijital ürünleri, oyunlar için silahlar, sanal krediler vb. gibi takas edilebilir varlıklar haline geleceğine dair bir görüş de bulunuyor. Esasen bütün bunlar, NFT’lere benzer şekilde Blockchain’de saklanan dijital sözleşmeler tarafından desteklenebilir.
Bunun potansiyeli kesinlikle çok büyük ve birçok insanın NFT’nin büyük resminde kaçırdığı şey de bu. Kimilerinin berbat karikatürlere bazen binlerce, hatta milyonlarca dolar vermesini geç, böyle bir saçmalığa neden para ödediklerini anlamıyor olman veya bu durumun kafanı karıştırıyor olması oldukça doğal. Ancak dijital malları alıp satmanın altında yatan ilkenin gerçekten de bir değeri var ve Meta, dolandırıcı temelli sanat ticaretini kolaylaştırmanın aksine konuya bu açıdan yaklaşıyor olabilir.
Bu da Financial Times’ın raporunun başka bir unsurla bağlantısını gösteriyor:
“Facebook’un finansal kolu olan Meta Financial Technologies, harcanan gayrete aşina olan birkaç kişiye göre, çalışanların şirket içinde “Zuck Bucks” olarak adlandırdığı meta veri deposu için sanal bir para birimi oluşturmayı araştırıyor. […] Şirket içi bildirilere ve planlara yakın kişilere göre Meta, örneğin Facebook gruplarındaki anlamlı katkıları için ödül olarak verilebilecek sözde “sosyal token” veya “itibar tokenları” yaratmayı da değerlendiriyor. ”
Dijital işlemlerini genişleten Meta, gerçek dünyada bir değere sahip olmamakla beraber, kullanıcıların dijital kimlikleri için sanal öğeler satın almalarını sağlayacak kendi dijital para birimiyle, uygulama içi işlemleri nasıl kolaylaştırabileceğini de düşünüyor.
Roblox ve Fortnite’ın da buna benzer sistemleri mevcut, kez birçok çocuk ‘Robux’ ve ‘V-Bucks’ için karakter görünümleri, silah çeşitleri, dans hareketleri vb. satın almak için çıldırıyor.
Uygulama içinde bir ekonomi oluşturmak, para birimi uygulama dışında kullanılamadığı için kötüye kullanım riskini de azaltıyor. Bu nedenle Meta, Novi projesiyle kendi kripto birimini keşfederken, alternatif bir finansal süreç yaratmak yerine mevcut bankacılık sistemlerine bağlı olan dahili bir ticaret mekanizması oluşturacağından dolayı daha az tepki çekmiş olacak.
Bunların hepsi Meta’nın, deneyimini geliştirmek için dijital öğeler alabileceğin, satabileceğin ve takas edebileceğin her şeyi kapsayan bir metaverse alanı vizyonunu destekliyor.
Bu nedenle, NFT’lerin görsel sanat için potansiyeli olsa da – ayrıca Instagram’ın da bu unsuru araştırdığının altını çizmek isteriz – Meta’nın ana odak noktası ise muhtemelen bu sürecin genişlemesi yönüne.
Yakın gelecek neler getirir bilinmez fakat bunlarla ilgili çok daha fazlasını duyacağından hiç şüphemiz yok!
yok!
yok!
İlayda Çebi
Çevirmen
