“User Experience”, yani kullanıcı deneyimi; günümüzde web sitesi tasarlarken göz önünde bulundurulan en önemli faktörlerden biri olarak biliniyor. Burada kritik nokta, kullanıcının web sitesini en kolay ve verimli şekilde kullanması olduğundan, kullanıcı yolculuğunu kolaylaştırmak önem kazanıyor.

İnternet sitelerinin tasarım aşamalarında önemli adımlardan biri olan UX tasarımı, günümüzde web veya mobil fark etmeksizin, tüm dijital varlıkların geleceğini belirleme gücüne sahip. Tam da bu nedenle, UX tasarım süreçlerini anlamak ve bu süreçleri verimli hâle getirmek büyük önem kazanıyor. Peki nasıl? Cevaplara birlikte bakalım 😌✨

UX Tasarım Nedir? 

“User Experience”, yani kullanıcı deneyimi; günümüzde web sitesi tasarlarken göz önünde UX Tasarımı, web sitelerin yazılım aşamasına geçmeden önce yapılan genel bir şablon tasarımı olarak dikkat çekiyor. Kullanıcı deneyimini iyileştirmek, web sitesi trafiğinin artmasını sağlarken, kullanıcıların internet sitesinde geçirdikleri zamanı da uzatıyor.

Kurumsal web sitelerinde site takipçilerinin marka hakkında daha kolay bilgi almasını sağlarken, e-ticaret odaklı internet sitelerinde de ürün ve hizmet satışlarını daha kaliteli bir hale getiriyor. Kullanıcılara hitap eden ve ihtiyaçlarını karşılayan bir internet sitesi, marka yönetiminin verimli bir şekilde yapılması açısından önemli bir faktör olarak görülüyor. İnternet sitesinin tasarımı, kullanıcıların dijital dünyada markaya dair gördüğü ilk unsur olarak öne çıkıyor. 

UX ve UI Farkı Nedir?

Genellikle UI (kullanıcı arayüzü) ile karıştırılan UX, bilgi ve içeriklerin mimarisini oluşturma ve bu mimariyi, kullanıcıların en rahat biçimde kullanabilmesine dayalı bir yapı oluşturmaya yani deneyime ve işlevselliğe odaklanıyor

Kullanıcıların web sitesindeki “yolculuğunun” tamamını kapsayan bir terim olan kullanıcı deneyimi, disiplinli ve detaylara odaklanmayı zorunlu kılan bir alan olarak biliniyor. Web sitelerinde yer alan görsel ögeler, butonların konumlandırılması, sayfa geçişleri gibi detayları kapsayan UX, kullanıcıların etkileşim kolaylığı, beğeni ve eleştirisine sunarak site içi düzenlemeleri yapmaya yarıyor. 

UI ise, kullanıcıya görsel olarak estetik bir yapı sunmaya odaklanıyor ve işin “vitrini” olarak biliniyor.

Etkileşim Tasarımı

Bir web sitesi üzerinde; kullanıcıların etkileşime geçtiği bağlantılar, kullanılan ilgi çekici görseller, animasyon hareketler ve buton sesleri gibi tüm etkileşim ögelerinin yer aldığı etkileşim tasarımı, siteye giren kullanıcıların ilk bakışta ilgisini çekmek ve siteyi detaylı incelemelerine teşvik etmek için kullanılıyor.

Kullanıcıların hangi ögelerle daha çok etkileşime geçtiğini gözlemleyip sistemle kurulan bağlantının analiz edilmesiyle internet sitesinin tasarımı geliştiriliyor. Bu sayede site trafiğinin organik ve daha verimli olması sağlanıyor. Web sitesi ziyaretçilerini yormadan sitede rahatça gezinmelerini amaç edinen etkileşim tasarımı, UX tasarım mimarisinin taslağı niteliği taşıyor. Diğer tüm UX ögeleri sitenin etkileşim tasarımı taslağı üzerinden kurgulanıyor.

Taslak Prototip

UX tasarımı geliştirmede ilk adım,  ilgili web sitesinin prototipini yaratmakla başlıyor. Maksimum kullanıcı etkileşimi için önemli bir aşama olan bu prototip, web sitesinin içeriklerinin ve kategorilerinin girişleri yapıldığında sitenin nasıl görüneceğine  odaklanıyor.

Bu sayede tasarımcılar, web site tasarımını  oluştururken hem UX, hem de UI öğesini göz önünde bulundurabiliyor. Bu süreçte aynı zamanda, ana hedef kitleye yönelik iyileştirme ve geliştirmeler de yapılabiliyor.

İngilizce “wireframe” olarak da bildiğimiz bu taslak prototip, siteye gelen kullanıcıların karşısına çıkacak her türlü buton, içerik, kategori, veri ve bağlantıların konumlandırılma aşamasını içeriyor.

UX Tasarım Süreçleri Nelerdir?

Tasarım Oluşturma 

Her web sitesinin UX tasarımı aşağı yukarı belli olduğu için sitelerin tasarım aşamasında hedef kitlenin beğenisini tahmin etmek zor olmuyor. Örneğin, kurumsal web sitelerinde içerik ve görseller öne çıkarken; e-ticaret sitelerinde ürün, fiyat ve özellik gibi dijital pazarlama öğeleri öne çıkıyor. Bu nedenle hedef kitlenin ihtiyaç ve tercihleri göz önünde bulundurulup site tasarımına başlanıyor. 

Taslak Çıkarma 

Bu aşamada, hedef kitleye uygun web site taslakları oluşturularak son kontroller yapılıyor. Bu sayede, sitenin içerisinde hangi renklerin kullanılacağı, hangi butonun nerede yer alacağı gibi yazılımsal konular önceden belirlenebiliyor veya değiştirilebiliyor. UX tasarımının başlıca aşamalarından olan taslak çıkarma aşaması, ilgili sitenin “iskeletinin” oluşturulmasını sağlıyor.

Analiz Süreci

Taslağı hazır hale gelen internet sitesinde yer alacak yönlendirmeler, butonlar veya bu butonların yönlendirdiği bağlantılar, yönlenme hızları belirlendikten sonra içerik yüklemeleri gerçekleştirilerek yayına alınmaya hazır bir web sitesi hedefleniyor. Bu aşamanın hemen ardından analiz sürecine geçilliyor.

Analiz süreçleri, sitenin kullanıcıyla buluşmadan hemen önceki aşama olduğundan, tasarımcıların kullanıcıların düşüncelerini öğrenmesi için kaçınılmaz bir fırsat olarak görülüyor. Siteye son olarak slider, banner, içerik gibi grafik tasarım öğeleri de eklenerek sitenin son hali test ediliyor.

Kullanıcı Testleri 

Kullanıcı testleri, web sitelerinin UX tasarımı yapılırken gelinen en son aşamalardan biri. Anket ve röportaj gibi çeşitli araştırma yöntemleri ile uygulanan ve kullanıcıların web sitesi hakkında düşüncelerini öğrenmeye yarayan bu aşama, web sitesinde final revizelerin ihtiyaç duyulduğu nokttaları ortaya çıkarıyor. 

UX Tasarım Süreçlerinde Araştırma İpuçları

UX tasarımında en kritik nokta doğru ve etkili bir araştırma yapmaktan geçiyor. Farklı kullanıcıların web sitesi hakkında düşüncelerini ifade etme fırsatı sunan  bu aşamada, hedef kitleye uygun rakip siteleri inceleyebilir, ilgili web sitelerin UX tasarım öğelerine göz atabilirsin. Buna ek olarak, tasarım  genelinde tercih edilen kullanılan renk, şablon, içerik ve bağlantıları farklı kullanıcı grupları ile test edebilir ve hedef kitlenin fikrini alabilirsin. 

UX tasarım test etmek için birçok yöntem bulunuyor. Bunlardan en yaygın olanı anket yöntemi. Hızlı ve kolay bir biçimde anket hazırlayarak farklı versiyonları çoklu seçenekler halinde kullanıcılara sunabilir, en çok tercih edilen seçenekleri analiz edebilirsin. Bu sayede kullanıcıların tercihlerini inceleme fırsatı bulabilir ve web sitesinin kullanıcı deneyimi tasarımını oluşturabilirsin. 

Kullanıcılarla yapılan anketlerin yanı sıra, hedef kitleni oluşturan kişilerden oluşan bir odak grup yaratabilir ve bu grupla daha detaylı bir test süreci gerçekleştirebilirsin.

UX Tasarım Süreçleri Nasıl Daha Verimli Hale Getirilir?

Verimliliğin ilk adımı web sitesinin erişilebilir ve kolay kullanıma sunması. Bir kullanıcının web sitesinin nasıl çalıştığını anlaması zaman alırsa, diğer tele aksiyonları  alması için geçen süre de o kadar uzun ola

 sitenin kullanılabilir olması en önemli faktörlerin başında geliyor. Bir kullanıcının siteye girdiğinde kafasının karışmasını ve nasıl kullanacağını çözememesini istemezsin. 

Bu nedenle UX tasarımı ne kadar sadeleştirilirse kullanım rahatlığı o kadar artıyor. Bir diğer özellik ise web sitesinin ulaşılabilirliği olarak öne çıkıyor. Sitenin yalnızca niş bir hedef kitleye değil, geniş bir hedef kitleye hitap etmesi, site trafiğini olumlu yönde etkiliyor. Bu da her gün siteye gelen potansiyel müşteri ve satış anlamına geliyor. 

Web sitesinin içerik yapısı, öğrenilebilir ve bilgilendirici içerikler barındırması da yalnızca UX tasarım için değil, önemli SEO unsurları arasında da sayılıyor. Site trafiğini artırmaya yönelik yapılan her UX tasarım ögesi, verimli bir web sitesi oluşturmada önemli bir rol oynuyor. 

Bu nedenle sitenin genel görünümü de önem verilen özellikler arasında yer alıyor. Web sitesinde kullanılan renkler, geçişler ve efektler, kullanıcıların alışveriş oranlarından sitede geçirdikleri zamana kadar birçok faktörü etkiliyor. Birçok marka sade tasarımları tercih ederken, bazı markalar hareketli ve dinamik tasarımları beğenebiliyor. Sitede tercih edilen yazı fontları, pop-up kullanımı, slogan kullanımı gibi birçok faktör de UX tasarımının içinde yer alıyor. 

Kullanıcıların eleştirilerine maruz kalacak, güncel konulardan uzak tasarımlara yer vermek, kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyen etkenler arasında yer alıyor. Bu tarz faktörleri önceden belirlemek ve sitede yer vermemek için UX tasarımcıların en çok başvurduğu yöntemler analiz, anket ve röportaj olarak öne çıkıyor. Kullanıcıların düşünce ve eleştirilerine yer vermek, tasarım süreçlerini de daha verimli hale getiren hamlelerden biri oluyor.

Tasarım aşamasına başlamadan hedef kitlenin düşüncelerinin analiz edildiği bu aşamada, kullanıcıların web sitelerinde yatkın oldukları faktörleri belirlemede önemli bir yere sahip olduğu biliniyor. 

Tasarlanan sitenin içeriğine ve tasarlanan markaya göre değişkenlik gösteren UX, hedef kitle, kurumsal marka kimliği ve içerik düzeni gibi etkenlerden etkilenebiliyor. Yine de uluslararası ve zamansız bir UX tasarımı yapmak, internet sitenizin sağlıklı ve devamlı trafik almasında büyük rol oynuyor.

internet sitenizin sağlıklı ve devamlı trafik almasındaa büyük rol oynuyor.

internet sitenizin sağlıklı ve devamlı trafik almasında büyük rol oynuyor.

Ayşe Sevgin

seo ve metin yazarlığı uzmanı