Çeviri çoğu zaman çevirmenler için işten öte zor ve uğraş gerektiren bir hal alır. Ve hepsinden önemlisi çevirmenlerin ne kadar işi bu olsa da bazen işler öyle bir vaziyet alır ki kimsenin yapmak istemeyeceği bir iş haline dönüşür. İşte böyle durumlarda teknolojinin her alanda bir kolaylık sağlandığı gibi bu alanda da kolaylık sağlayan teknolojilere başvururuz. Bahsini ettiğimiz teknolojiye Bilgisayar Destekli Çeviri, İngilizce adıyla (Computer-aided translation tools) deniyor. Ve bu teknolojiyi çevirmenlerin işlerini kolaylaştıran en büyük yardımcı olarak tanıtabiliriz.

Bilgisayar destekli çeviri programı, çevirmenlerin iş hayatını önemli bir şekilde olumlu yönde etkiledi. Ve bu alanda birçok uygulama üretilmesine rağmen bunlardan en çok ilgi gören birkaç çeviri aracına örnek verelim. Fakat uygulamaların özelliklerini ve isimlerini, konuyu biraz daha açıkladıktan sonra anlatacağız.

Bilgisayar Destekli Çeviri (CAT) ‘in Özellikleri 

Yaygın inanışın aksine, bilgisayar destekli çeviri programları, makine çevirisi gibi çeviri araçları değildir. Program profesyonel çevirmenler tarafından yapılan önceki çevirileri veri tabanında depolar ve aynı veya benzer yeni cümle tekrar çevrildiğinde veri tabanında arama yaparak önceki çeviriyi hatırlatır.

∙Bilgisayar Destekli Çeviri (CAT), geliştirilen özel bir yazılım tarafından desteklenen “insan çevirisi “denilebilir. Bu teknoloji, daha evvel çevirdiğimiz kelime öbekleri veya cümleler için çeviriler sağlar. Bu nedenle, hibrit bir modelle çevirmenin işini kolaylaştıran en çevirmen dostu araçlar arasında yer alır.

Bir CAT aracını kullanışlı kılan en önemli özelliklerden bir tanesi terminoloji veri tabanlarında otomatik bir şekilde araştırma yapması diyebiliriz. Ve yaptığı bu araştırma sonuçlarının otomatik olarak görüntülenerek eklenebilmesi çevirmenlere oldukça kolaylık sağlar.

Nerede Kullanılmalıdır / Kullanılmamalıdır?

Bilgisayar Destekli Çeviri aracı (CAT), kullanım kılavuzları gibi içerisinde sık bir şekilde kelime tekrarı yapan teknik çevirilerde ve buna benzer çeviri türlerinde rahatlıkla kullanılır. Bu alanda kullanmanı öneririz. Tabii ki, başvurmak için bazı ön koşullar mevcut. Öncelikle, çevrilecek metnin ve çevirisinin Word belgeleri ve web sayfaları gibi programlarda işlenebilmesi için dijital ortamlarda bulunması gerekiyor.

Fakat hukuki tercüme, sanatsal tercüme gibi alanlarda kullanmanı önermiyoruz. Çünkü bu tarz tercüme gerektiren projelerde, kelimeler kullanıldığı duruma göre değer kazanabiliyor ya da tam tersi kaybedebiliyor.

Kullanım Avantajları Nelerdir?

  1. Bilgisayar Destekli Çeviri Aracı, çevrilen kısmı kaynak ifadeyle kaydederek hata olasılığını daha da azaltır. Çevirmen, bir veya daha fazla belgenin doğru bir şekilde çevrilebildiğinden emin olmak için herhangi bir çevrilmiş bölüme herhangi bir zamanda kolayca erişebilir.
  2. Çeviri belleğindeki çeviri birimlerinin varlığı, belirli terimlerin kullanımında tutarlılık sağlar. Böylelikle çevrilen belgenin orijinalliğini arttığı da görülür.
  3. Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları, metni daha küçük çevrilebilir parçalara bölerek çeviri sürecini basitleştirir. Bu metin parçalarını, çevirmenlerin metni etkili bir şekilde çevirmesini kolaylaştıracak ve çeviri sürecini zamandan tasarruf ettirecek şekilde düzenler. Zamandan tasarruf ettirmesi ise bir çevirmen için en büyük kazanç diyebiliriz.
  4. Çevrilen belge için yedek destek sağlamak ve olası herhangi bir hata durumunda belgenin bir kopyasını çıkarmak için teknik imkan sağlar.

Çeviri Aracı Uygulamaları ve Özellikleri

Şimdiye kadar Bilgisayar Destekli Çeviri Aracının nerelerde kullanıldığını, kullanım avantajlarını, özelliklerini seninle paylaştık. Şimdi ise çeviri aracı uygulamalarını detaylı bir şekilde anlatacağız. Tabii ki çeviri araçları yalnızca burada paylaştıklarımızla sınırlı değil fakat hepsinin amacı ve işleyişi birbirine oldukça yakın diyebiliriz. Bu sebeple, birkaç tanesini bilmen yeterli diye düşünüyoruz. Öyleyse iki adet en popüler olan çeviri aracı programına biraz daha yakından bakalım:

SDL Trados Studio 

En çok kullanılan Destekli Çeviri Aracı uygulamalarından bir tanesi elbette SDL Trados Studio. Özellikle çevirmenliği bir hobi yerine gerçekten meslek edinen insanların kesinlikle ve kesinlikle alması gereken bu yazılımın en önemli özellikleri; makine öğrenmesi, yazılım geliştirme ve çeviri belleği özelliklerine sahip. Çeviri yapan büyük şirketler tarafından, çevirmenlere bu yazılımı kullanmak şart sunuluyor. Yani diyeceğimiz o ki bu yazılımı öğrenmek sizi rakiplerinizden bir adım önde tutar. Ayrıca yazılımın bizlere sağladığı çok güzel bir özellik olan 30 gün deneme sürümünü kullanabilirsin.

MemoQ

Windows işletim sistemi ile çalışan bir diğer Destekli Çeviri Aracı yazılımımız ise MemoQ. Bu yazılım Linux gibi işletim sistemlerinde faaliyet göstermez fakat Windows için gerçekten çok başarılı bir yazılım olduğunu söyleyebiliriz. Bu harika uygulama, daha önce yaptığın çevirileri hafızasına kaydeder ve gereken yerlerde kullanıcının işini gerçekten çok kolaylaştırır. Hafızasına kaydettiği kelimeleri, kullanım alanlarına uygun yerde kullanıcıya öneri halinde sunan MemoQ, gerçekten uygulamadan verim almak isteyen çevirmenler için son derece yararlı bir uygulama olup çeviri programları listene gönül rahatlığıyla ilk sıralardan giriş yapabilir. Ayrıca her yerden ayrı butonların “fırladığı” karmakarışık bir uygulama olmadığından emin olabilirsin. Son derece kolay olan bu uygulamanın, geniş bir online kullanıcı kitlesi de mevcut. Bu nedenle, aklına takılan tüm sorulara çok kolay bir şekilde yanıt alabileceğine inanıyoruz.

Ücretli BDC Araçları

∙ SDL Trados Studio/SDLX

∙ MemoQ

∙ Wordfast (Classic & Pro)

∙ Across 

∙ CafeTran Espresso 

Ücretsiz BDC Araçları

∙ ForeignDesk

∙ OmegaT

∙ Similis (Bağlantı Gerektirir)

∙ Wordfast Anywhere (Bağlantı Gerektirir) 

Yazımız boyunca, bilgisayar destekli çeviri araçlarını anlattık; fakat bu çeviri aracıyla çok karıştırılan başka bir çeviri yöntemi daha var. Bu nedenle bu konuya kısa bir özet geçelim. En çok karıştırılan aracın adı ise makine çevirisi.

Makine Çevirisi Nedir?

Makine çevirisi veya MT çeviri için bilgisayar yazılımı geliştirilerek çevrilecek bir metin diyebiliriz. Makine çevirisinde çevrilecek metin, çeviriyi yapan bilgisayar yazılımı tarafından otomatik olarak kaynak dilden hedef dile çevrilir.

Makine Çevirisinin Avantajları

İnsan çevirisi ile karşılaştırıldığında, makine çevirisi daha hızlı olup; hızı sebebiyle birçok marka tarafından makine çevirisi tercih ediliyor. Manuel çeviri işlemi genellikle belirli bir süre içerisinde tamamlandığı için markanın bu işi beklemesi ve işi tamamlamak için belli bir zaman maliyeti ödemesi gerekir. Bu gibi durumları da markalar sevmezler. Bu sebeple makine çevirisi gözde araç olarak tercih edilir.

Maliyet Avantajı 

Makine çevirisi ayrıca maliyet açısından insan çevirisinden daha ucuzdur. Google’ın son yıllarda geliştirdiği Google Translate örneğinden makine çevirisinin ücretsiz olarak yapabileceği tüm dünyaya duyurulduğunu söyleyebiliriz. Markaların için maaliyet her şey olduğu için doğal olarak makine çevirisine olan talebin her geçen gün arttığını söyleyebiliriz.

Dil Anlamındaki Çeşitlilik 

Bilgisayar yazılımına yüklenen tüm diller makine çevirisi kapsamına dahil edilebilir. Bu, MT’ nin birden çok kaynak dilin birden çok başka hedef dile aynı anda çevirisine izin verdiği anlamına gelir.

Evet, şimdi tüm artı ve eksileri bir araya getirerek kendi formülünü oluşturabilir ve çeviri projelerinde karşına çıkabilecek zorlu problemleri kolayca alt edebilirsin!