Sprout Social’ın araştırmasına göre şirketlerin %85’i, istatistik ve analizlerin birincil kaynağı olarak sosyal verilere güveniyor. Sosyal medya platformlarında yaklaşık 4.6 milyon insan olduğunu düşünürsek, bu verilerin büyüme stratejinin çok önemli bir parçası olduğu su götürmez.
İnternetteki herhangi bir sektördeki tüm markaların, kıran kırana bir rekabet içinde olduğu pek de yeni bir haber sayılmaz. Peki, marka rakiplerini geride bırakıp nasıl üstün gelebilir ve işini sosyal medyada nasıl büyütebilirsin? Tabi ki, sosyal medya rakip analizi yaparak!
Rakiplerinin hamlelerini öğrenmek, markanın güçlü yönlerini pekiştirmeni, eksikliklerini iyileştirmeni ve fırsatlardan yararlanmanın yollarını bulmanı sağlayacak bu yazımızda, sosyal medya rakip analizinin ne anlama geldiğini, faydalarını, bu analizi yaparken atılması gereken adımları ve ihtiyacın olan araçların bir listesini derleyeceğiz. Hazırsan, başlayabiliriz!
Sosyal Medya Rakip Analizi Nedir?
Sosyal medya rakip analizi, markanın büyümesi için fırsatlar bulmak ve stratejiler oluşturmak için sosyal medyadaki rakiplerini değerlendirme süreci olarak tanımlanabilir. Bu analizi yapmak, düzgün işleyen bir sosyal medya pazarlama stratejisi geliştirmek adına rakiplerinin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemene olanak tanıyor. Ayrıca hedef kitlenin rakip markalarla neden ilgilendiğini ve rakiplerinin sosyal medya pazarlamasında daha iyi bir performansı nasıl sergilediğiyle alakalı bilgilere ulaşmanı da sağlıyor.
Sosyal Medya Rakip Analizi Neden Önemli?
Sosyal medya rakip analizi, SEO rakiplerini incelemek için kullandığın stratejinin dışında kendine has bazı avantajlarına da sahip. Bu analiz, şunları yapabilmeni sağlıyor:
1. İdeal müşterilerini daha iyi anlamak
Sosyal medya rakip analizi yapmak, ideal müşterilerinin kim olduğuna dair daha kapsamlı istatistikler elde etmene olanak tanıyor. Müşteri karakterlerini bilmek, aşağıda listelenen maddeleri anlamanı sağlayarak daha fazla pazarlama sonucu elde etmeni güçlendiriyor:
- İdeal müşterilerinin kullandığı sosyal medya platformları
- İçeriği nasıl tükettikleri
- Aradıkları içeriklerin türleri
- Sorun yaşadıkları hangi noktalar için çözüme ihtiyaç duydukları
- Sosyal medyada ne zaman aktif oldukları
2. Daha iyi bir sosyal medya stratejisi geliştirmek
Rakiplerinin, nasıl ve neden senin markandan daha iyi performans gösterdiğini anladığın zaman, doğru işleyen bir sosyal medya stratejisi oluşturabilir veya halihazırda olan stratejini geliştirebilirsin.
Sosyal medya rakip analizi, yöntemlerini ve sonuçlarını rekabetle kıyasladığı için elinden gelenin en iyisini yapman için sana meydan okuyor. Ayrıca, marka büyümesi için yararlanabileceğin boşlukları ve başa çıkman gereken tehditleri belirleyebiliyorsun.
3. Alakalı içerikler üretmek
İdeal müşterilerinin, değerlerine ve içeriğine uygun markaları seçmesi oldukça doğal bir durum. Sosyal medya rakip analizinin, ideal müşterilerin arasında seni akla gelen ilk sıraya yerleştireceğinden şüphen olmasın.
Bunun nedeni, görmek istedikleri içeriklerin tür ve formatlarını tanımlanmış olmandan kaynaklanıyor. Ayrıca, hedef kitlen için yeni ve değerli içerikler oluştururken keşfettiğin içerik boşluklarından (content gap) da yararlanabiliyorsun.
4. Daha iyi pazarlama ve konumlandırmanın önemi
Sosyal medya rakip analizini yöneterek, daha etkili bir pazarlama için sosyal platformlarından yararlanabilirsin. Rakiplerin için neyin işe yaradığını gördüğün zaman, alakalı ve gerektiği kadar kullanılmamış sosyal medya özellik ve stratejilerini kullanmaya başlayacaksın.
Dahası bu, markanı rekabetten farklı kılmak için bir konumlandırma stratejisi geliştirmene ve sektöründe bir otorite olmana olanak tanıyacak.
Sosyal Medya Rakip Analizi Araçları
Sosyal medya platformlarında verimli bir rakip analizi yapmak için, ihtiyacın olan belli başlı analitik araçlar bulunuyor. Bunların geleneksel olanlarına daha sonra değineceğiz. Şimdi ise daha “spesifik” olan birkaç tanesine bakabiliriz. Aşağıda, seçtiğimiz altı opsiyonu inceleyebilirsin:
1. Not Just Analytics
Önceden Ninjalistics olarak bilinen Not Just Analytics, Instagram ve TikTok üzerinde kullanabileceğin analitik bir araç. Bu sosyal medya rekabet yazılımı ile rakiplerinin büyümesini, kullandıkları hashtag’leri ve katılım oranlarını gözlemleyebilirsin.
2. SocialMention
BrandMentions’ın bir parçası olan Social Mention sosyal medya, blog, haber ve videolarda kullanıcılar tarafından oluşturulan içerikleri toplamayı sağlayan bir arama motoru. Social Mention’a rakip bir marka ismi girdiğinde, bu marka hakkında kimin hangi platformlarda ne konuşup ne söylediğine dair tüm konuşmaları takip ediyor ve sana gösteriyor.
3. Socialbakers
Socialbakers, tüm sosyal medya platformlarını tek bir yerden izlemeni kolaylaştıran bir sosyal medya yönetim aracı. Ajanslar için ise biçilmiş kaftan!
Bu araç, marka büyümesini artırmak amacıyla içerik performansını ölçmene ve karşılaştırmana olanak tanıyor. Bununla beraber Socialbakers, Instagram ve Facebook için ücretsiz olan rakip analiz araçlarına da sahip ve beş adede kadar rakip profilini analiz etmene olanak tanıyor.
4. Sprout Social
Sprout Social, daha iyi marka pazarlamasına çözüm üreten sosyal medya yönetim araçlarını içeren bir paket. Her türlü işletme büyüklüğü ve türü için zamanlama, analitik ve rakip analizi araçlarına sahip. Sprout Social’ın rakip analizi özelliği, rakiplerinin hedef kitle büyümesini ve yayınlama planlarını izlemene olanak sağlıyor.
5. Sociality.io
Sociality, sosyal dinleme, zamanlama ve rakip analizi için eksiksiz bir hizmet aracı. Bu sosyal medya rakip analizi aracıyla, rakiplerinin ücretli reklam kampanyalarına, sosyal medya performans ölçümlerine, içerik stratejilerine ve geçmişleri hakkında istatistiki verilere ulaşabilirsin.
6. BigSpy
BigSpy, rakiplerinin sosyal medyadaki reklamlarını analiz etmeni sağlayan ücretsiz bir araç. Bu reklam kütüphanesi (ad library), farklı sosyal ağlardaki reklamların veritabanını barındırıyor.
BigSpy, hem küçük işletmelerin hem de büyük ticari kuruluşların daha iyi pazarlama kampanyaları ve sosyal medya stratejileri oluşturmak için rakiplerinden kampanya ilhamı bulmalarına yardımcı oluyor.
Sosyal Medya Rakip Analizi Nasıl Yapılıyor?
Sosyal medya rakip analizi yapmak, oldukça zahmetsiz bir iş olabilir. Facebook, TikTok, LinkedIn, Pinterest, Instagram veya YouTube’dan hangisini kullanıyor olursan ol, rakip işletmeleri analiz etmek için bu beş adımı kullanabilirsin:
1. Marka hedeflerini ve ölçümlerini belirle
Rakiplerinin performanslarını inceleyip kıyaslamadan önce, ne istediğine karar vermen gerekiyor. Sonunu -markan için planladığın hedefleri- düşünerek işe başlamak, her zaman için oldukça önemli bir adım!
Aşağıdakilere benzer soruların cevaplarını belirlemelisin:
- Sosyal medyadaki pazarlama hedeflerin neler?
- Bunlar, genel marka hedeflerine nasıl uyum sağlıyor?
- Başarıyı ölçmek için, hangi temel performans göstergelerini (KPI – key performance indicator) takip edeceksin?
- Ulaşmak istediğin ideal müşteriler kimler?
2. Marka rakiplerini tanımla
Rakiplerinin kim olduklarını veya hangi sosyal medya platformlarını kullandıklarını bilmiyorsan, onları sosyal medyada analiz etmen imkansız.
Hem doğrudan hem de dolaylı rakiplere, yani bir yandan seninle benzer ürünler veya hizmetler sunan diğer yandan da seninle aynı sorunları çözen işletmelere karşı gözünü dört açmalısın. Ardından, ilk beş rakibini listeleyebilirsin.
Rakiplerini şu şekilde bulabilirsin:
Moz SEO Rakip Araştırma Aracı
Sitenin alan adını gir ve Analiz Et’e tıkla. Rakiplerinin ve hedefleyebileceğin anahtar kelimelerin en iyilerini göreceğin bir liste alacaksın. Buradan rakiplerinin web sitelerine gidebilir, sosyal medyadaki isimlerini bulabilir ve ne yaptıklarını görebilirsin.
Google Arama
Arama motoru sonuç sayfasını (SERP – search engine result page) kullanarak, sosyal medyada anahtar kelimelerin için sıralama yapan rakipleri bulabilirsin, ancak bu bir görevlendirme süreci olabilir.
Hedef anahtar kelimeni gir ve araman sırasında açılan web sitelerini ve özellikle de sosyal medya profillerini not et. Örneğin, “lasman metin yazarı (launch copywriter)” anahtar kelimesini girersen, birinci sayfada şunlarla karşılaşacaksın:
Yukarıdaki ekran görüntüsünü yorumlayacak olursak, web sitelerinin sıralanması muhtemelen bu anahtar kelime için rakip olmalarından kaynaklanıyor. Ancak, aynı zamanda sosyal medya rakipleri olup olmadıklarını görmek için sosyal medyadaki profillerini de kontrol etmen gerekiyor.
Bu sorguda sıralan beşinci sonuç, bir Instagram profiline ait. Bir yandan da, birinci sayfadaki tek sosyal medya profili olma özelliğini taşıyor. Yani, bir lansman metin yazarı olarak güçlü bir sosyal varlık oluşturmak istiyorsan, stratejileri için bu profili analiz etmen gerekiyor.
Hedef Sosyal Medya Platformunda Arama
Bir sosyal medya platformunda, belirli bir ürün veya anahtar kelime için marka görünürlüğünü artırmak istiyor olabilirsin. O halde, terimi o platformun arama çubuğuna gir ve rakiplerin olup olmadığını görmek için açılan hesapları ve hashtag’leri incele. Bu şekilde, analiz etmeyi isteyeceğin bir rakibin var mı diye bakabilirsin.
3. Verileri topla ve analiz et
Bu sürecin büyük bir kısmını, veri analizi ve toplama oluşturuyor. Bunu kolaylaştırmak adına, rakiplerinin performansını incelemek, analiz etmek ve karşılaştırmak için yukarıda belirtilen analiz araçlarından sana uygun olanını seçebilirsin.
Markanın KPI’larına sahip olsan da, rakip analizi sırasında izlemen gereken önemli sosyal medya ölçümleri şunlar:
- Hesap erişimi/görüntülenme
- Takipçi sayısı
- Etkileşim oranları
- Sosyal medya reklam istatistikleri
- Ses payı (share of voice)
- Sayfaya gelen tahmini organik trafik
Rakibin anahtar kelime sayısını bulmak
Keywords Everywhere isimli bu basit aracı kullanarak, 6 ve 7. maddedeki ölçümlere kolaylıkla ulaşabilirsin.
Bu araç için Chrome uzantısını yüklemen gerekiyor. Yükleme bittiğinde, Google Arama çubuğuna “[sosyal medya platformu] + [marka adı]” yaz. Ardından, imlecini kw(us) metriğinin üzerine getir:
Örneğin, “Instagram.com gucci” yazdığında şu sonucu elde ediyorsun:
Bu sonuç, Gucci’nin Instagram sayfasının 312 anahtar kelime için sıralandığını ve ayda 24.600 ziyarete ulaştığını gösteriyor. Sosyal medya rakip analizini daha da basitleştirmek için göz önünde bulundurman gereken sorulardan bazıları ise şunlar:
- Rakiplerinin hedef kitle büyüme oranı nedir?
- İçerik stratejileri nasıl görünüyor? Hangi içerik türlerine odaklanıyorlar: Bilgilendirici, eğlenceli, ilham verici veya tanıtım amaçlı? Hangi içerik formatlarını kullanıyorlar: Videolar, metinler, reelslar, dönen reklamlar? Gönderi paylaşma sıklıkları nedir?
- Beğeniler, yorumlar ve paylaşımlar içinden en yüksek etkileşimi hangi gönderiler alıyor?
- Ortalama etkileşim oranları nedir?
- Organik promosyonlar dışında hangi sosyal medya pazarlama türlerini kullanıyorlar: Sponsorlu gönderiler, iş birlikleri, ücretli reklamlar, yönlendirmeler veya etkileyici pazarlama?
- Hashtag stratejileri nasıl görünüyor? Hangi hashtag’leri, ne sıklıkla kullanıyorlar?
Şimdi ise, şu ana kadar analiz ettiğin her şeyi bir tablo halinde derleme zamanı geldi. Böylelikle, bir bakışta verilerin izini sürmeyi ve değerlendirmeyi kolaylaştırmış olacaksın:
Bonus: Sıfırdan bir tablo oluşturmak yerine, Sprout Social’ın sosyal medya rakip analizi şablonunu kullanabilirsin.
4. Sosyal medya stratejisi oluştur
Sosyal medyadaki rakiplerini değerlendirirken veri analizi oldukça önem arz ediyor, ancak veri yorumlaması emin ol daha gerekli! İş zekası (business intelligence) için toplanan verileri nasıl kullanacağını bilmiyorsan, tablondaki her şey yalnızca çizgiler, şekiller ve grafiklerden ibaretmiş gibi gelebilir.
Pinterest’in pazarlama uzmanı ve işletme koçu Meagan Williamson’ın söylediklerine bir bakalım: “Rakipleriniz etkileyici metriklere sahip olduğunda, daha iyi bir sosyal medya stratejisi oluşturmak için neyi iyi yaptıklarını anlamak çok önemlidir. Ayrıca, rakiplerinizin zayıf yönleri (yani iyi yapmadıkları şeyleri) markanızın büyümesini sağlayacak fırsatlar doğurabilir. Neyin işe yarayıp neyin yaramadığına ve iş hedeflerinizi gerçekleştirmek için bu analizlerden nasıl yararlanabileceğinize bakmanıza olanak tanıyan veriye dayalı bir strateji oluşturun.”
Bu tablonun bilgileriyle, stratejin için dört parçalı SWOT analizi tablosu oluşturabilirsin.
SWOT analizi, bilinçli iş kararları vermene yardımcı olmak için markanın güçlü ve zayıf yönlerini, fırsat ve tehditlerine dair etraflıca düşünülmüş genel bir tablo çizmene yardım ediyor.
5. Hesap ilerleme durumunu takip et
Sosyal medya rakip analizini yapman, işin bitmiş olduğu anlamını taşımıyor. Profilini ve elbet ki rekabeti takip etmen gerekiyor. Bu şekilde, şunları yapabileceksin:
- Marka ilerlemesini gözlemlemek
- Yeni rekabeti hızla fark etmek
- Sosyal medya stratejinin işe yarayıp yaramadığını görmek
- Yeni büyüme fırsatlarını belirlemek
- Pazarlama planını güncel tutmak
Sosyal medyadaki rakiplerini düzenli olarak analiz etmek için bir rutine bağlı kalman gerekiyor. Bu rutin aylık, üçer aylık, yıllık vb. herhangi bir periyotta olabilir. Ayrıca, yeni fırsatları veya tehditleri belirlemek için rakiplerine yönelik araştırma tablonu güncel tuttuğundan emin olmalısın!
Toparlamak gerekirse; sosyal medya rakip analizi sağlam bir sosyal varlık, müşteri güveni ve sadakati ve marka güvenilirliği oluşturmana izin verdiğinden ötürü marka büyümen için hayati önem taşıyor.
Yukarıdaki adımlarda ustalaşarak, sosyal medya profillerinin herhangi biri için bu analizi kolaylıkla uygulayabilirsin. Marka hedeflerini belirle ve sosyal medya stratejini geliştirmek için düzgünce analiz ve organize edilmiş ölçümleri bağlam açısından zengin analiz ve istatistiklere dönüştürmek senin elinde!
